Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2007

Αργυρένια - Stasera insieme

Η βροχή είχε δυναμώσει. Περπατούσε γρήγορα χωρίς ομπρέλα και δεν υπήρχε ούτε ένα υπόστεγο για να την προφυλάξει. Της άρεσε αυτός ο ήχος. Θυμόταν μία ταινία μικρού μήκους που είχε γυρίσει για να τη στείλει σ’ ένα φεστιβάλ και το σενάριο απαιτούσε βροχή. Ήταν Αύγουστος μήνας και ο υδράργυρος πλησίαζε τους σαράντα βαθμούς Κελσίου. Έβαλε στο τηγάνι μία μπριζόλα και ηχογράφησε τον ήχο του λαδιού που έκαιγε. Η ψευδαίσθηση ήταν μοναδική. Ο ήχος έμοιαζε απίστευτα. Πολλές φορές , το φθινόπωρο που ακολούθησε με τους καύσωνες, έβαζε την κασέτα και άκουγε την χοιρινή με το λεμονάκι να ψήνεται. Έκλεινε τα μάτια της και φανταζόταν ότι είναι σ’ ένα στενό κάπου στην Παροικιά, βρέχει καταρρακτωδώς κι εκείνη περπατάει αργά κι αμέριμνα ακούγοντας τη βροχή. Τώρα βρισκόταν στη Σταδίου. Βιαζόταν για να προλάβει μία παρουσίαση βιβλίου και σκόνταφτε σε πεταμένες μουλιασμένες κούτες. Θυμήθηκε τη μέρα που έφυγε ο Στέφανος από το σπίτι. Το σημείωμα στην πόρτα του ψυγείου. ‘Δεν θα είμαι εγώ αν μείνω΄. Σκέπασε τους καθρέφτες με πανί σαν να είχε πένθος, έκρυψε όλα τα άλμπουμ και τα σουβενίρ από τις διακοπές τους σε κούτες στο μπαλκόνι κι εκεί τις ξέχασε μέχρι τα πρωτοβρόχια. Με αυτό το αίσθημα της νοσταλγίας πλησίαζε το μετρό, κι όχι τόσο για τον Στέφανο , όσο για εκείνη τη χοιρινή μπριζόλα.

Ανακατεύτηκε με το πλήθος, ακύρωσε το νοτισμένο της εισιτήριο και με τα χέρια στις τσέπες περίμενε στις αποβάθρες το βαγόνι που θα της άλλαζε τη ζωή. Δύο λεπτά ακόμη έλεγαν τα κόκκινα ψηφία στο ρολόι. Έγειρε το κεφάλι της στο πλάι και κοίταξε τον κόσμο. Εκατοντάδες διαφορετικά πρόσωπα, ιστορίες μπλεγμένες, ρυτίδες σε ξένα μέτωπα, άλλες από τον χρόνο, άλλες από τον πόνο. Τι σκέψεις να έχει το κάθε κεφάλι, που πηγαίνουν και από πού έρχονται όλοι αυτοί. Σκέφτηκε την Αθήνα σαν μία σκηνή θεάτρου κι όλους τους ανθρώπους γύρω της κομπάρσους σε ένα απίθανο σενάριο που κανείς δεν το γνωρίζει. Μια κυρία βάζει μέηκ απ, ένα κορίτσι γύρω στα δεκαοκτώ στύβει την κοτσίδα του, ένας άνδρας καπνίζει στα κρυφά κοιτάζοντας ένοχα δεξιά κι αριστερά. Με ποιους από αυτούς έχει ξανασυναντηθεί χωρίς να το γνωρίζει, ποιοι από όλους αυτούς δεν θα ζουν σε μία βδομάδα από τώρα, πόσοι είχαν οργασμό το τελευταίο εικοσιτετράωρο. Κουνάει το κεφάλι της απότομα, σαν να προσπαθεί να αποφύγει ένα μυγάκι, κάθε φορά που ο νους της πάει στο σεξουαλικό, αυτή την κίνηση κάνει για να ξορκίσει τη σκέψη. Πάνε ήδη έξι μήνες. Μισός χρόνος χωρίς ανδρικό άγγιγμα. Χαζεύει τις σταγόνες από τα ρούχα της που πέφτουν στο πάτωμα. Αυτοσυγκεντρώνεται και σχεδόν τις ακούει. Να ήταν οι σκέψεις μου, μονολογεί. Να’ταν οι πίκρες μου. Να΄ μουν ουρανός και να’κλαιγα. Μια γριά την κοιτάει απορημένη, μάλλον άκουσε το παραμιλητό της.

Το μετρό φτάνει μπροστά της, μπαίνει μέσα στο βαγόνι και στριμώχνεται ανάμεσα στον κόσμο. Βροχή εγκλωβισμένη σε υφάσματα, άνθρωποι που ψάχνουν αφορμή για να ξεσπάσουν. Κάποιος σπρώχνει, κάποιος φωνάζει, ένα μωρό κλαίει, ακούγεται μουσική από τα ακουστικά ενός νεαρού. Επόμενη στάση. Οι περισσότεροι κατεβαίνουν. Τρία καθίσματα κενά. Βουτάει στο ένα. Κοιτάζει στο τζάμι και βλέπει τον εαυτό της. Την ξενίζει η εικόνα. Σαν να ξέπλυνε η βροχή όλες τις εκφράσεις. Μαζί με το ρουζ και τα φτιασίδια, έφυγε και η υποψία χαμόγελου, ή η έκφραση που παίρνει όταν κάτι παρατηρεί, τότε που κάνει την παράξενη ρυτίδα ανάμεσα στα φρύδια, το κινέζικο ιδεόγραμμα όπως της έλεγε εκείνος.

Κλείνει τα μάτια της. Οι κραδασμοί από το τρένο την νανουρίζουν. Δένει τα χέρια της κάτω από το στήθος και συγκρατεί με τα πόδια της το μικρό σακίδιό της. Οι φωνές σβήνουν, η φασαρία χάνεται, ακούγεται ένας ήχος όπως όταν η τηλεόραση χαλάει και κάνει χιόνια. Ένα απροσδιόριστο τίποτα που δεν σ’ αφήνει να συγκεντρωθείς. Νιώθει ένα άγγιγμα στον αυχένα της. Δεν γυρνάει να κοιτάξει. Νιώθει μία γλυκιά νύστα. Μπορεί να ορκιστεί όμως πως αισθάνεται τ’ ακροδάχτυλα κάποιου να διαγράφουν κυκλάκια στον σβέρκο της. Η αίσθηση αυτή χάνεται αμέσως. Τότε νιώθει κάτι σαν ζεστή ανάσα, σαν να της μιλάει κάποιος αλλά χωρίς ήχο και το μόνο που το μαρτυρά είναι το χνώτο και οι κοφτές αναπνοές. Σαν λέξεις πνιγμένες. Μα δεν μπορεί να δει, ούτε ν’ ακούσει.

Επόμενη στάση. Μπαίνει φρέσκος αέρας. Ακούγεται πάλι βροχή. Η θέση δίπλα της αδειάζει. Κάποιος βιαστικός την καταλαμβάνει και την ξυπνάει. Βάζει τα χέρια της στο πρόσωπο σαν να το πλένει και κρατάει τα μάτια της σφιχτά κλειστά. Ξεχνιέται και αναστενάζει. Ακούει μια ψιθυριστή φωνή. Δεν μπορεί να ξεχωρίσει το νόημα. Σκόρπια λόγια, σύμφωνα και φωνήεντα χαμένα. Ξεχωρίζει μια λέξη ‘στασέρα’. Προσπαθεί μόνη της να το αποκωδικοποιήσει. Σκέφτεται ότι κάποιος πλάι της μιλάει στο κινητό του τηλέφωνο και δεν θέλει κανείς να τον ακούσει, προφανώς νομίζει πως ούτε εκείνη ακούει. Στασέρα. Μήπως είναι δύο λέξεις; Στα σέρα! Πού; Στα σέρα. Ακούει ένα πνιχτό γέλιο μα κανένα αστείο να έχει προηγηθεί και πείθεται πως όντως, η μυστηριώδης φωνή που ακούγεται αποσπασματικά είναι μέρος μιας συνομιλίας τηλεφωνικής. Δεν ανοίγει τα μάτια της. Δεν θέλει να έρθει αντιμέτωπη με το ψυχρό φως του βαγονιού, της θυμίζει νοσοκομείο, της θυμίζει την κουζίνα της, την πόρτα του ψυγείου και έξι θανατηφόρες λέξεις γραμμένες σε αυτοκόλλητο φωσφοριζέ χαρτάκι.

Επόμενη στάση η δική της. Ξεμπλέκει στα τυφλά το λουρί της τσάντας της από τις γάμπες της, κάτι που κάνει πάντα όταν μπαίνει στο μετρό γιατί είναι παραπάνω από σίγουρο ότι θα αποκοιμηθεί. Ξεμπλέκει και τα δάχτυλά της που πια έχουν μπερδευτεί με τα μαλλιά της, ανοίγει τα μάτια της και τα κλείνει αμέσως τυφλωμένη από το φως. Παρατηρεί το ζευγάρι απέναντί της. Η κοπέλα έχει επίσης αποκοιμηθεί και έχει γείρει το κεφάλι στον ώμο του καλού της, εκείνος διαβάζει ένα έντυπο και έχει ένα σβηστό τσιγάρο στα χείλη του. Δεν γυρνάει να κοιτάξει αριστερά της, νιώθει όμως με την άκρη του ματιού της κάποιον να την κοιτάζει. Άνδρας, βρεγμένος κι αυτός απίστευτα πολύ. Φαίνεται ψηλός κι αδύνατος. Δεν κρατάει κινητό, τα χέρια του είναι άδεια και τα έχει δεμένα σαν να προσεύχεται.Το βαγόνι σταματάει, οι πόρτες ανοίγουν. Σηκώνεται βιαστική και κατευθύνεται προς την πόρτα. Ακόμη δεν έχει δει εκείνον που καθόταν πλάι της, ακόμη προσπαθεί να καταλάβει τι σημαίνει η λέξη που άκουσε. Άνθρωποι προσπαθούν να βγουν, άλλοι να μπουν, ένα χάος κι εκείνη αδύναμη δεν μπορεί να ορίσει το κορμί της. Την σπρώχνουν προς τα πίσω, την παρασύρουν μαζί τους και καταλήγει τρία βήματα πίσω ενώ ακούγεται το ηχητικό σήμα πως οι πόρτες θα κλείσουν πάλι.

Το μετρό ξεκινά κι εκείνη είναι ακόμη μέσα. Γυρνάει απεγνωσμένη και κοιτάει γύρω της σαν να μπορεί κάποιος εκεί να τη βοηθήσει μα όλοι είναι απορροφημένοι με τους δικούς τους λογισμούς. Κοιτάζει στη θέση που καθόταν πριν και βλέπει μια ξανθιά κοπέλα. Δίπλα της ένας ηλικιωμένος κύριος επεξεργάζεται το γείσο του καπέλου του. Ο άνδρας πουθενά. Κάνει στροφή γύρω από τον εαυτό της, δεν τον βρίσκει. Τίποτα γνώριμο, πουθενά τα χακί βρεγμένα του ρούχα και το θολό πρόσωπο που δεν πρόλαβε να δει με την περιμετρική της όραση.

Επόμενη στάση, πηγαίνει κοντά στην πόρτα για να εξασφαλίσει πως αυτή τη φορά θα βγει έξω. Σαν κύμα ορμητικό βγαίνουν οι άνθρωποι, άλλοι γελούν, άλλοι φωνάζουν. Κι εκείνη ανάμεσά τους να μην μιλάει με λέξεις μα με το κινέζικο γραμματάκι στο μέτωπο να φωνάζει βοήθεια, φοβισμένη από τον τόσο κόσμο. Στασέρα, σχεδόν νιώθει την τούφα από το μαλλί της να κουνιέται, σαν να της το λέει κάποιος τώρα δα, σαν να έχει κολλημένα τα χείλη του πάνω της, ιδρωμένη την νιώθει την ανάσα. Στασέρα. Γυρνάει και κοιτάει πίσω και βλέπει χίλια πρόσωπα, χίλιες εκφράσεις, τίποτα γνώριμο, μία θολούρα, σαν τα χιόνια της τηλεόρασης. Ξανά.

created by Αργυρένια

Παρατηρήσεις του Γιάννη Ρηγόπουλου

Πως θα άλλαζε τη ζωή το βαγόνι; Με μια συνάντηση ή τη μεταφορά σε νέους τόπους-χώρους; Σε τέσσερις στάσεις; Μπορεί τα αισθήματα να σε πλημμυρίζουν. Αλλά το αίσθημα της νοσταλγίας για μια μπριζόλα;!!!

Κείμενο πάντως πυκνογραμμένο. Για να χωρέσει μέσα όλο τον κόσμο τον γεμάτο βάσανα που συνωστίζεται στο συρμό. Αλλά ανακατεμένο.

Δεν τονίζεται κατάλληλα ποιά είναι η αναζήτηση της ηρωίδας.

Θέλει να ξεφύγει από τον κύκλο των ρημαγμένων από τον χρόνο ή τον πόνο προσώπων,το δικό της πρόσωπο;

Ή είναι η αναζήτηση του άντρα που θα αντικαταστήσει εκείνον που έφυγε;

Η άποψη του Μίχου

Ένα απο τα καλύτερα, να μην πω το καλύτερο κείμενο που έχει φτάσει ως εδώ... Μπορεί να σταθεί δίπλα όχι στο β΄ διαλογής κέιμενο του ελληνικού ευπώλητου αλλά και στο μεταφρασμένο που μας έρχεται με περισσότερα φόντα... Αξίζει κάποιος να παρατηρήσει αυτά τα ωραία περάσματα που δηλώνουν την παρουσία του άλλου... πως με νύξεις υποβάλλει ότι είναι ο κινητήρας του μονολόγου... ακόμα η επιλογή του σκηνικού... το μετρό είναι ο πλέον ενδεδειγμένος χώρος αλλοτρίωσης των μητροπόλεων... Η πρόθεση της γράφουσας αν έχω πιάσει καλά το πράγμα είναι το βάρος στην ύφανση... βλέπω μια σειρά από αφηγηματικούς τρόπους ξοδεμένους επιτυχημένα για να πετύχουν μια πυκνότητα κειμένου αξιοθαύμαστη... Θα ήθελα να σπάσω αυτό το κείμενο σε στιγμές... ας πούμε η στιγμή της πείνας είναι στιγμή του χρόνου... η μαγνητοφώνηση του τηγανίσματος σαν σύμβολο διαθεσιμότητας άδειων χρόνων... και άλλα τέτοια ευρηματικά... Από μια τέτοια γραφή μπορούμε μόνο να έχουμε την υπέρτατη απαίτηση... Να σκίσει την οθόνη των ευπώλητων και να ανοιχτεί εκεί όπου η μυθοπλασία είναι παγκόσμια ρουλέτα και την κατοικούν γραφές από όλο τον κόσμο... Προς το αδίδακτο που περιέχει ένα συνολικό στοχασμό για το μυθιστόρημα , που αναμετριέται με τη ακρότατη διαπλοκή θεωρίας και γραφής... Προς το τελικό ζητούμενο της αφέλειας των γραφομανών... Ένα μυθιστόρημα ελληνικό που θα έχει αφήσει πίσω τον καταναλωτικό επαρχιωτισμό μας για να σταθεί δίπλα στην παγκόσμια πρόζα... Αυτό όμως δεν εξαρτάται από μια άποψη εδώ, είναι σχέδιο βίου που ελπίζουμε να το διαθέτει η γράφουσα... Για την ώρα κρατάω τη μνημείωση της απογευματινής ζωής στην Αθήνα...


Πέμπτη 27 Σεπτεμβρίου 2007

Εισαγωγικό Σημείωμα/ Critical Error Vol.2


Το Critical Error σάς καλωσορίζει στον δεύτερο κύκλο του. Μετά από 8 μήνες παρουσίας στην μπλογκόσφαιρα κι ένα μικρό αναγκαίο διάλειμμα, ξεκινάμε και πάλι με διαφορετικούς συντελεστές, παγιωμένο σκοπό και λίγη περισσότερη γνώση.

Οι αναγνώστες κειμένων κατά την περίοδο αυτή θα είναι οι Γιώργος Μίχος και Γιάννης Ρηγόπουλος. Διαφορετικοί χαρακτήρες και ίσως αντίθετοι. Άραγε θα ναι οι κριτικές τους συγκρουόμενες ή θα αλληλοσυμπληρώνονται; Θα δείξει η συνέχεια. Όσο για την αξία τους, έχουν ήδη δώσει και οι δύο διαπιστευτήρια και τους ευχαριστούμε θερμά, για την ανανέωση της συμμετοχής τον κ. Μίχο, για την αποδοχή της πρόσκλησης τον κ. Ρηγόπουλο.

Διαχειριστές την περίοδο αυτή είναι οι Mantalena Parianos, παπαρούνα και renton.

Ο σκοπός τώρα του Critical Error αποδίδεται επιγραμματικά στις εξής φράσεις του Πετεφρή και αποτελούν πολύτιμη παρακαταθήκη του:

«Αυτός που κρίνει δείχνει την κόλαση, τη δουλειά που χρειάζεται, και δε μένει στο κείμενο.Σκοπός του μπλογκ είναι οι χειρωναξία, όχι οι φιλοσοφικές ενατενίσεις».

Το ότι το blog δεν είναι κάποιο φυτώριο ταλέντων, ούτε δίνεται κάποια επιταγή στο τέλος του show θα το χετε καταλάβει. Επίσης το ότι όλοι εργάζονται ερασιτεχνικά, φιλοδοξώντας ωστόσο να επιτύχουν το καλύτερο, κάτι «επαγγελματικό» από άποψη κριτικής ή συντονισμού. Γράφαμε στο πρώτο εισαγωγικό κείμενο ότι θα επιχειρείτο η διδαχή του διδακτέου μέρους της γραφής μέσω της κριτικής κειμένων. Τώρα προστίθεται και μια άλλη παράμετρος. Το blog είναι, επίσης και κυρίως, για να διαλύσει τις όποιες αυταπάτες σχετικά με τη συγγραφή.

Ίσως κάποιοι άλλοι φορείς να προσφέρουν μια ελπίδα, ένας φως στους απογοητευμένους από την αγορά συγγραφείς-πρόσφατα ακούμε για πιστοποιητικά συγγραφής και πολλά άλλα. Το Critical Error δεν θα προσφέρει καμία βεβαιότητα, καμία ελπίδα και καμία αυταπάτη. Θα ανοίξει απλά την πόρτα προς την κόλαση.

Από τη στιγμή που θα διαβείς την πύλη, γραφιά, δε θα ορίζεις εσύ την γραφή, αλλά η γραφή θα ορίζει εσένα. Δε θα μπορείς να φας, να κοιμηθείς, να ικανοποιήσεις βασικές ανάγκες, χωρίς να σκέφτεσαι πώς να συνεχίσεις το γραπτό που άφησες στη μέση. Το βλέμμα σου θα περνά μέσα από αγαπημένα πρόσωπα σαν να είναι διάφανα, ή πάλι, θα κλέβεις τις ζωές τους για να τις χαρίζεις σε χάρτινους ήρωες. Θα γίνεις ανοργάνωτος, αφηρημένος, θα κοιμάσαι ελάχιστες ώρες.

Θα αλλάξει ο τρόπος που βλέπεις τον εαυτό σου. Δε θα κρίνεις τον εαυτό σου ανάλογα με το κοινώς παραδεκτό ήθος. Θα αναπτύξεις συγγραφικό ήθος. Για σένα το έγραψες αυτό ή για τους άλλους; Σε ενδιαφέρει να πεις την αλήθεια σου ή να αρέσεις;

Θα χάσεις τον εαυτό σου στη διαδικασία. Γιατί θα ζεις μέσα από τους άλλους, θα κολλάς πάνω τους σαν παράσιτο και θα ρουφάς το αίμα, τη ζωή τους, αυτό που θα σου δίνει υλικό να γράφεις. Τα γραπτά κοστίζουν άνθρωπο (Μίχος speaking), ή γράφονται με αίμα κατά τον πιο mainstream. Το λουκέτο του πρώτου Critical συμβόλιζε το μη αναστρέψιμο της συγγραφικής διαδικασίας. Το αίμα τώρα πάνω στη γραφομηχανή, ακριβώς αυτό.

Και το χειρότερο, γραφιά, είναι ότι θα είσαι ο μόνος που θα κρίνει την πρόοδό σου. Γιατί ακόμα κι αν πετύχεις την αναγνώριση, ακόμα κι αν νιώσεις πως κάπου έφτασες, θα σε τρώει πάντα το ότι μπορούσες και καλύτερα, ότι είσαι απάτη - και μετά πάλι απ΄την αρχή.

Το Critical Error θα σου κρατά συντροφιά στον μοναχικό δρόμο σου, ίσως κάπου σε επαναφέρει όταν κινδυνεύεις να λοξοδρομήσεις, ίσως σε προγκήξει όταν αρχίζεις να επαναπαύεσαι. Οι βιβλιογραφίες που θα προταθούν από τους αναγνώστες μας θα είναι απλά αφετηρίες, όχι ευαγγέλια. Οι αυθεντίες θα ανασκευάζονται συνέχεια.

Αυτά όσο αφορά την κόλαση. Όσο αφορά τώρα τον κρίσιμο παράγοντα «χειρωναξία»: το Critical Error, διαφοροποιούμενο από τα λογοτεχνικά φόρα, στα οποία οι θεωρητικές-φιλολογικές συζητήσεις έχουν συνήθως τον πρώτο λόγο, θα επιχειρήσει τη διαμόρφωση εργατών του λόγου the hard way. Έκθεση-κριτική-ανατροφοδότηση. Γιατί δέον είναι πλέον να διαχωρίζονται οι μελετητές της γραφής από τους συγγραφείς.

Ευχόμαστε να συνοδοιπορήσουμε όμορφα και με την πίστη πως ο καθένας απο μας θέλει το καλύτερο για και από τον εαυτό του.


Περιμένουμε τα κείμενά σας προς δημοσίευση!

(image: Eduardo Recife)

Το Διωχτικό

Υπάρχει μια εγγραφή στα ημερολόγια του Σεφέρη... πάνω κάτω λέει τα εξής: Διάβασα ξανά σήμερα την Αντιγόνη του Σοφοκλή... Είχα να τη διαβάσω είκοσι χρόνια... Τέτοια ήταν η απέχθεια που είχα γι αυτό το έργο απόταν το κάναμε στο σχλείο....

Το αναφέρω γιατί είναι το μόνο σημείο που παρασιωπούν οι κατά τα άλλα γνώστες του Σεφέρη στη φιλολογία και την παιδαγωγική...

Με άλλα λόγια αυτό σημαίνει ότι πιθανόν ο Σεφέρης θέλει να επισημάνει το γεγονός ότι τα αναγκαία κείμενα που μέλλεται να διδαχτούν στο σχολείο σαν πυξίδα στην εισαγωγή στη λογοτεχνία είναι κείμενα προς καταστροφήν... Ένα είδος αναγκαίο τίμημα, το πέρασμα από το νεκροτομείο της αίθουσας διδασκαλίας, με κείμενα θυσία για να διδαχτούν τελικά κάποιες στοιχειώδεις αφετηρίες και μια γενικευμένη αφύπνιση για το δημιουργικό συγχρωτισμό με τα κείμενα...αν φτάσουν εκεί...

Πολλοί φίλοι λογοτέχνες χάρηκαν την εισαγωγή τους στα σχολικά εγχειρίδια σαν προθάλαμο αθανασίας... Κάτω βέβαια από την προοπτική της άποψης του Σεφέρη μάλλον δεν θα έπρεπε να χαίρονται... Η προσωπική μου εμπειρία είναι ότι οι μαθητές μισούν το μάθημα της Λογοτεχνίας... Και μια έρευνα από το Κέντρο Βιβλίου για το πως βλέπουν οι μαθητές το μάθημα της Λογοτεχνίας απ' όσο ξέρω ελλείπει χρόνια τώρα.... από σχολές πάμε καλά...

Οι μοναχοί στο Όρος, όπως το παραδίδει ο Θέμος Κορνάρος, όταν ήθελαν να διώξουν επισκέπτες τους μοίραζαν ψειριασμένες κουβέρτες, τα λεγόμενα διωχτικά... Η μέθοδος αρχαία και επιτυχημένη... Δεν έχεις παρά να ακούσεις πως μεταδίδουν από ραδιοφώνου απαντήσεις για το μάθημα της Λογοτεχνίας μεγάλα φροντιστήρια... Πριν χρόνια άκουσα να αναλύουν τη Μικρή Πράσινη Θάλασσα του Ελύτη και μου ήρθε κόλπος... Ένα πό τα καλύτερα διωχτικά είναι και το μάθημα της Λογοτεχνίας...

Η κατάρρευση στον εργαλειακό λόγο είναι το ως την ώρα αποτέλεσμα σ'αυτό τον ακήρυχτο πόλεμο του Κράτους που χρόνια τώρα προσπαθεί να παράγει φτηνό προλεταριάτο και της Οικογένειας που αντιστέκεται σθεναρώς...

Οι ανώνυμοι μπορεί να φαντάζονται ότι τους λέει η γκλάβα τους και το απωθημένο τους για να ισορροπήσουν... Αλλά εγώ που έχω το φθονούμενο προνόμιο να κάνω κρίσεις αυτά λογαριάζω και λογιάζω περιμένοντας το καινούριο γραπτό:

Πως κάποιος θαρραλέος εκτίθεται θυσιάζοντας ένα κείμενό του στα πλαίσια ενός θεσμού ανοιχτού στην επίθεση των κακόβουλων για να πάρει μια γνώμη, όχι το χρησμό της Πυθίας, για την οποία στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν άλλες εγγυήσεις από το γεγονός ότι είναι γραπτή...


Τρίτη 25 Σεπτεμβρίου 2007

Βιβλιογραφία 1

Εδώ και χρόνια κυκλοφορεί μια σειρά βιβλίων που αποτελεί μια σημαντική προσπάθεια για μια πρώτη καθοδήγηση στον κριτικό λόγο.

Πρόκειται για τη σειρά Η Γλώσσα της Κριτικής των εκδόσεων Ερμής.... Το προσόν της είναι ότι ασχολείται θεματικά κατ' ουσίαν με την ιστορία της λογοτεχνίας. Κυκλοφορούν καμιά εικοσιπενταριά τόμοι με θέματα όπως Ρεαλίσμός, Το Παράλογο, Πλοκή, Ειρωνία, Συμβολισμός, Μεταφορά, Εξπρεσιονισμός, Μοντερνισμός...

Η αναφορές γίνονται σε όλη τη Δυτική λογοτεχνία και αποτελεί μια καλή πυξίδα για κάποιον που θα ήθελε να βρει μιαν αφετηρία για παραπέρα έρευνα των βιβλίων που αναφέρονται.

Επίσης ένα καλό βιβλιαράκι από τις Εκδόσεις Καστανιώτη είναι και το βιβλίο του Θανάση Ντόκου Χρηστική Εισαγωγή στο Μυθιστόρημα... Είναι δουλειά ενός αναγνώστη και οι παραπομπές γίνονται σε βιβλία που έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά...

Στην επόμενη βιβλιογραφία θα προσπαθήσω να κάνω μια επιλογή για το Μεταμοντέρνο... τα πράγματα εκεί είναι πιο ρευστά και όχι τόσο ξεκαθαρισμένα...

Γιώργος Μίχος

Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2007

Διευκρινήσεις

"είναι αδύνατη η άμεση μεταβίβαση των καλλιτεχνικών ταλέντων, η καλλιτεχνική διαμόρφωση του ατόμου πραγματοποιείται μες από μια σειρά αντιφατικών φάσεων: Κατάπληξη-Θαυμασμός- Μίμηση- Απόρριψη- Πειραματισμός- Κατοχή.
Δεν μpορούμε ν' αποφύγουμε καμιά από τις παραπάνω φάσεις, παρ' όλο που δεν είναι απαραίτητο να τις περάσει όλες το ίδιο άτομο.
Το πρακτικό μας συμπέρασμα είναι το εξής: εγκαταλείπουμε κάθε απόπειρα παιδαγωγκής δράσης, για να προσανατολιστούμε στην πειραματική δραστηριότητα."
ΑΣΓΚΕΡ ΓΙΟΡΝ Περί Μορφής, Εκδόσεις Νησίδες

Από τη μιά αυτό. Από την άλλη η αγγελία του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου ότι κάποιος κος Χαβιαράς διδάσκει Λογοτεχνία δι αρχαρίους... Εκεί δεν χρειάζεται καμμιά δικαιολογία...Τα πράγματα είναι καθαρά... Πληρώνεις... παίρνεις... Ποιός είναι αυτός ο Χαβιαράς; Έγραψε τίποτα; Είναι λογοτέχνης; Πότε ξανακούσατε γι αυτόν; Βάσει ποιάς θεωρίας διδάσκει λογοτεχνία... Από που φέρνει τα "μοντέρνα" αυτά ήθη με το αζημίωτο φυσικά;...

Ανάμεσα στα δυο αυτά έπρεπε να σταθούμε από την αρχή και έπρεπε να έχουμε την πονηριά προσποιούμενοι το δεύτερο να στοχεύουμε το πρώτο... σαν κρυφό σχολιό. Να εγείρουμε το Θαυμασμό για ένα βιβλίο για μια γραφή για να μπει μπροστά ο μηχανισμός της δημιουργίας... Ο νεοβάρβαρος που πληρώνει και παίρνει, ακόμα και τη ρωσίδα του, μπορεί κάθε φορά να μας πετάξει στα μούτρα τη "φυσιολογικότητα" στην οποία έρπει, ενημερωμένος από τον Κακαουνάκη που έλεγε κι ο Διονύσης... και να μας χαρακτηρίζει ελίτες ή ότι άλλο....

Η λογοτεχνία χρειάζεται ένα λεξικό λογοτεχνικών όρων για να έχεις ένα μπούσουλα που να εμβαθύνεις και κάτι που να σου εγείρει το μηχανισμό: Κατάπληξη-Θαυμασμός- Μίμηση- Απόρριψη- Πειραματισμός- Κατοχή.

Οτιδήποτε άλλο προσφέρει βεβαιότητες εκεί που υπάρχει μόνο προσωπική διακινδύνευση και στην καλύτερη περίπτωση καθυστερεί το αληθινό ταλέντο... στην χειρότερη ξαμολάει γραφομανή ψωνάκια με ξετρελαμένα πληκτρολόγια να συνωστίζονται στις πόρτες των εκδοτικών οίκων με μοναδικό "μέσον" μιας πιο ευνοϊκής αντιμετώπισης τα 500 ευρώ που έσκασαν στο ΕΚΕΒΙ. Μια μανιφακτούρα δηλαδή απάτης σαν όλες εκείνες που στήνει η σε κατάσταση μεταδιαφθοράς ευρισκόμενη παιδεία μας...

Κοινώς μας περνάνε για Αμερικανάκια...

Αν έχει κάτι να προσφέρει η συμμετοχή μου εδώ είναι κατά πρώτον να αναιρέσει το ήθος των ευπώλητων και κατά δεύτερον να εγείρει σε κάποιον τον μόνο αληθινό μηχανισμό συνέχειας της δημιουργίας που υπάρχει... και κάποιες ίσως πρακτικές διευκρινήσεις λογοτεχνικών όρων.
Καθε τι άλλο θα ήταν εκ του πονηρού και συνενοχή στην τρέχουσα απάτη...

Γιώργος Μίχος

Υ.Γ. Τις συνέπειες αυτής της απάτης του ΕΚΕΒΙ δεν θα τις χρεωθώ εγώ.... θα τις χρεωθεί ο κάθε υπουργός Πολιτισμού που στη συνείδησή μας θα παραμένει χρεωμένος τέτοιες πρακτικές, λόγω ελλειπούς ελέγχου των υφισταμένων του, λόγω άκριτου αμερικανισμού, λογω βλακείας... ανάλογα...:) Πάντως το κείμενο αυτό θα του υποβληθεί...

Υ.Γ. Και καταλάβετε γιατί οι δημοσιογράφοι των πολιτιστικών σωπαίνουν.... Δεν είναι σοβαρό το θέμα... μερικές φαμελιές κορόιδων θα πληρώσουν... μακριά από τα ναρκωτικά να είναι κι ας κάνει ότι θέλει το παιδί... το πολύ πολύ να κάνουμε υπερωρίες... ή καμιά αρπαχτή...:)

Y.Γ. Κι αν κάποιος μου πει ότι σχολές λογοτεχνίας υπάρχουν στην Αμερική και στην Ευρώπη θα του απαντήσω όπως ο Χατζιδάκις στο Παναθηναϊκό Στάδιο...: Κι αν κάποιοι έχουν ανοιχτούς τους βόθρους... πρέπει να τους ακολουθήσουμε; Το δευτερεύον συμπέρασμα και πολύ σημαντικό είναι πως σε καιρούς παρακμής, το κέντρο παρακμάζει πιο γρήγορα από τη περιφέρεια... Εκεί που ο Σεφέρης και ο Ελύτης απευθύνονταν για να βρουν υπομόχλιο να ανανεώσουν την ελληνική τέχνη... σήμερα από εκεί έρχεται μόνο παρακμή αναυθεντικότητα και "σχολές λογοτεχνίας"... Τα ψωνάκια που έρποντας γλείφοντας και με τα κερατά τους έγιναν μεταπράτες κουλτούρας αυτών των χωρών ούτε που διανοούνται τι συμβαίνει... Βλέπεις ήταν πολλές οι οικονομικές θυσίες να σπουδάσουν και στον χωριάταρο που εξασφαλίζει το βιοπορισμό τους φαίνονται πρόοδος...

Υ.Γ. Ύστερον: Αν σας τη χάλασα , συγγνώμη. Αλλά πρέπει κι εγώ κάπως να δικαιολογήσω γιατί μιλάω για ήπια δικτατορία των μέσων γιατί είμαι πολιτικός κρατούμενος και γιατί απεχθάνομαι τους δημοσιογράφους, το κοινωνικό αυτό έιτζ... Γιατί ξέρω ότι προσπαθούν και θα προσπαθήσουν να με κάνουν γραφικό... Λυπάμαι αν εκεί που θα έπρεπε να γίνει διάλογος υπάρχουν μόνο τετελεσμένα...και σιωπή σημαίνουσα... Και ούτε έχω αμφιβολία ότι οι Μήδοι θα διαβούν... Αλλά τουλάχιστον, αφού βρέθηκε ένα βήμα με κάποια απήχηση να μην λένε ότι είμαστε κορόϊδα... και ότι μας αξίζει η χυδαιότητα του πολιτισμού που υπηρετούν... Στον καθένα μένει να αναρωτηθεί γιατί απόψεις σαν αυτές δεν βρίσκουν βήμα ούτε και στις εφημερίδες της αριστεράς ούτε πουθενά... Η λογοκρισία ζει και βασιλεύει και με τρόπο χειρότερο από την εποχή του εμφυλίου... μόνο που αντί για το κνούτο βασιλεύει με την εξαγορά των συνειδήσεων... και έχει διαβρώσει και τις παραδοσιακές φωνές αντίστασης...

(Γεια σου Ελλάδα μου με τα γεμάτα Γκούντις σου και τα αδειανά απέναντι Μακ Ντόναλτς... Δυό χώρες στον κόσμο μόνο το κατάφεραν... Εκεί θα πάω να διδάξω....αρχαία ελληνικά σε Αλβανούς... :)

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2007

ΜΟΝΟ ΔΙΑ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ 2

Ο ποιητής προαισθάνεται τις μάταιες συμφορές του κόσμου. Τη δική του αδυναμία να τις σταματήσει. Και γι’ αυτό πονάει. Την αγωνία του και τη λύπη του εκφράζει με τους στίχους. Δεν είναι ο σιδερένιος ήρωας που θα συντρίψει τις στρατιές των αδίκων και των αδιάφορων.
Είναι όμως το ζώο που ουρλιάζει κρυμμένο στη φωλιά του. Ο ποιητής είναι φοβισμένος, όχι όμως δειλός. Ελπίζει ότι με τον λόγο μπορεί να αλλάξει τα πράγματα. Το πιστεύει. Πιστεύει πως παρ’ όλα όσα λέγονται, οι στίχοι «μπορούν να σταματήσουν τα τανκς» Δεν είναι λίγες οι φορές που στους στίχους στραφήκαμε για να πάρουμε θάρρος. Και ότι περισσότερο θάρρος το πήραμε όχι από στίχους που υμνούν τη δύναμη και τα ηρωικά κατορθώματα, αλλά από τους στίχους που στάζουν αίμα της καρδιάς. Από αυτούς τους στίχους που στην αρχή και στην ουσία ξεχύνουν μια ανήμπορη οργή. Μια οργή που κάποια στιγμή θα φουσκώσει τόσο που θα πνίξει τους υπεύθυνους για τη λύπη μας. Και θα διαπιστώσουμε όλοι ότι η λύπη δεν είναι μια προσωπική υπόθεση του ποιητή.
Η λύπη είναι επαναστατική.

Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 2007

ΜΟΝΟ ΔΙΑ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ 1

Η ζωή, δυστυχώς, είναι όλο λύπες. Η χαρά είναι η εξαίρεση. Ο ΠΟΙΗΤΗΣ λυπάται όμως και για την εξαίρεση. Γιατί όταν έρχεται η χαρά τον κατακλύζουν και τα ερωτήματα: Πόσος κόσμος την στερείται; Ο ΠΟΙΗΤΗΣ, ο πραγματικός ποιητής - και δεν εννοώ μόνον εκείνον που γράφει ποιήματα – δεν νοιάζεται μόνον για τον εαυτό του, για τη δική του χαρά και μόνο. Νοιάζεται για τη χαρά όλων των ανθρώπων. Δεν μπορεί ο ΠΟΙΗΤΗΣ να νοιώσει τη χαρά όταν ξέρει ότι ο συνάνθρωπος του υποφέρει. Δεν μπορεί να χαρεί τον ήλιο που έχει στην αυλή του όταν ένα σκουλήκι που τον κατατρώει τον κάνει να σκέφτεται τη σκοτεινιά που έχουν άλλες αυλές. Ίσως άλλοι, βολεμένοι, σπιτούχοι που ενδιαφέρονται μόνο για τις καταθέσεις τους και την κοιλιά τους το μπορούν. Όμως ο ΠΟΙΗΤΗΣ δεν βολεύεται. Ο ΠΟΙΗΤΗΣ θεωρεί την χαρά πανανθρώπινο δικαίωμα.
Και προσπαθεί να κουβαλήσει όλον τον πόνο για ν’ αφήσει χώρο για την χαρά στους άλλους ανθρώπους. Θα γονατίσει από το βάρος; Δεν το σκέφτεται. Θα συντριβεί; Είναι συντριμμένος. Οι στίχοι του είναι μια καταφυγή. Μια ασπίδα αυτοπροστασίας. Είναι όμως και μια κραυγή κατά της αδικίας, της φτώχιας, της καταπίεσης, της μοναξιάς. Μήπως και καταλάβουν οι «άλλοι».

Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2007

Tristia ´86 - '88

Είμαι ένας άνθρωπος σε αναστολή * Ονειρεύομαι μια λιποθυμία ένα κρεβάτι νοσοκομείου ένα ατύχημα όπως οι άλλοι μιαν εκδρομή * Οι στρατιώτες και του πιο επιθετικού όπλου βρίσκονται σε άμυνα * Μέσα στην ησυχία του στρατοπέδου θυμήθηκα το φύλακα του Αγαμέμνονα ( ακόμη και το βόδι που του πατούσε τη γλώσσα) καθώς μετά από χρόνια έβλεπα τη σύναξη των άστρων * Κραυγές αναίτιες στο θάλαμο που σε γεμίζουν αυγά βαρβαρότητας για να τα εκκολάψεις κι εσύ με τη σειρά σου * Χειμερινή ακτή. Αέρας. Ένας φαντάρος έχει βγάλει το μπερέ και το φοράει στο κεφάλι ενός κοριτσιού με δακρυσμένα μάγουλα. Ας πούμε ποίημα. * Τα παγωμένα πόδια διδάσκουν μεταφυσική * Διάβασα απόψε ένα κομάτι για τη δίκη του Πάουντ. Εκεί που τον ρωτούν και αυτός απαντά με στίχους. Ναι, είμαστε πάντοτε σε αυτοδικία * Τις νύχτες πάνω απ΄το στρατόπεδο είναι μια Πλατυτέρα και μας σκέπει... καθένας λέει πως έχει τη μορφή της μάννας του * Όχι να ζουν καλά όσοι μας πίκραναν για να θυμούνται σε στιγμές αδυναμίας * Μονάχα ραδιοφωνικοί σταθμοί μιλάνε τώρα τη φωνή των κοριτσιών που αγαπήσαμε * Πότε θα ξαναβγώ για νέες πληγές; * Επίγραμμα: Αυτόν τον αναπτήρα που το γκάζι του τελειώνει και το λουράκι του ρολογιού που κόπηκε (κι ένα όμορφο πορτοφόλι που ξεχάστηκε σε κάποιο ξενοδοχείο του Λιτοχώρου) ο στρατιώτης Γάμα Μι τα αφήνει στο σκουπιδοτενεκέ θυσία στην τελευταία του Αφροδίτη που τελείωσε * Φιλοξενώ ένα πτώμα κοριτσιού ενίοτε. Έχει πολλά ονόματα. * Κουρέλια μιας νόησης που υποφέρει μέσα στην αναμονή. Ό, τι αντέξει μετά από όλα αυτά θ' αντέξει για τα καλά * Καλοκαιράκι ανέραστο και υποτονικό πόσο αργά δέχομαι το δίδαγμά σου * Στο μικρό κανάλι με το κρύστάλλινο νερό. Το μοναστήρι Αγία Κόρη. Λουσμένα μαλλιά, λυμένα άρβυλα, καθρέφτες από τα φορτηγά και ξυραφάκια. Ο τόπος πουρνάρι άγριο και πέτρα. Στην πλάτη ο Όλυμπος μπροστά το ύψωμα Κρεβάτια που γίνονται οι βολές * Ταρκόφσκι: Φωτογραφία από τα "Παιδικά χρόνια του Ιβάν". Μια γυναίκα κρεμασμένη κυριολεκτικά απ' το φιλί του αξιωματικού που στηρίζεται με τα πόδια ανοιχτά πάνω από το χαντάκι. Το αφοπλιστικό ανυπεράσπιστο * Είναι ανάμεσα σ' αυτό που ονειρεύεσαι και σ' αυτό που συμβαίνει που χωράει το ποίημα * Αχ κορμάκι μου χορδή μου τι ταξιμάκι βγάζεις πριν να σπάσεις * Αρχίζω ν' αγαπάω αυτό το ζώο που ήσυχα μασουλάει τα σπλάχνα μου αυτές τις μέρες * Η εθνική γιορτή από μέσα. Η έκπτωση του ηρωισμού που ζήσαμε στα παιδικά μας χρόνια * " Ο κόσμος της πάχνης κόσμος της πάχνης είναι κι όμως κι όμως...." * Βράδυ κάτω από έναν γλόμπο σκληρό που καίει τα βλέφαρα. καμιά ελπίδα κι έτσι καμιά θλίψη * Μαρμάρινα κεφάλια γυναικών σε λασπόνερα * Το τέλος της παιδικής ηλικίας είναι πολύ μετά τα μεσάνυχτα οδηγώντας μόνος σε μεγάλη λεωφόρο...

Γιώργος Μίχος