Παρασκευή 26 Ιανουαρίου 2007

Προβλήματα παιγνιώδους ύφους

Θόδωρος Παναγιωτίδης
Από την Κορινθιακή νουβέλα
[...]Και μιά παρέκβαση γιά το ύφος και το στίλ που χρησιμοποιώ,στο οποίο εμφιλοχωρούν ποικίλα υλικά από απαστράπτουσα ή δυσώδη ύλη,ίνα πληρωθεί το παιδικό «βάζω σε γιαλί βενετσιάνικο γκαζόζα» ή το άλλο, νηπιακό επίσης ρηθέν (από εμένα όταν μου έμοιαζα) «και της μιλώ γιά το μυστήριο των δρόμων ενώ αυτή τρώει φιστίκια». Είναι η απάντηση στον ευκαιριακό τρόπο που οι κριτικοί μιλάνε μηχανικά γιά τον συγγραφέα ως παντογνώστη (που προφανώς δεν το θέλουν) ώστε η γνώση να προέρχεται, φαντάζομαι απο την γραφίδα τους.Αλλά δεν φέρονται διαφορετικά οι δημοσιογράφοι, οι τεχνοκρίτες ου μην αλλά και οι γεωπόνοι.Θα βάζω λοιπόν τα υλικά που βρίσκω στον λειμώνα, με την τάξη που επιθυμώ, επειδή δεν έχω στόχο την ζωή, αλλά την αθανασία.Τα προσωπικά στοιχεία που παραθέτω ευνοούν την δημιουργία συλλογικής ενοχής, αφού σχετίζονται με τις ενοχές των άλλων, ενώ τα δήθεν αντικειμενικά στοιχεία,αυτά κι άν προέρχονται από τις αποθήκες των άλλων. Γράφουμε ό,τι δεν είναι γραφτό να διαβάσουμε, επεξεργασμένο από αλλότριους εγκεφάλους. Γράφω από διάθεση να διαβάσω, δεν διαβάζω επειδή σκοπεύω να γράψω διαφορετικά από τις αναγνώσεις που διέτρεξα.Ναι, η μίξη από ευτελές και πολυτελές υπόστρωμα, είναι ο στόχος της όποιας τέχνης μου.Ποτέ δεν πίστεψα ότι ήταν σωστός στόχος, επειδή παράλληλα με την συγγραφή, παρέμεινα αναγνώστης.Και αισθάνομαι ότι δεν υπάρχουν εχθροί της τέχνης , αλλά εχθροί του χαρακτήρα.Γιά τη τέχνη,μπορείς μόνον να παίζεις χωρίς οίκτο. It is only a northern song.[...]
Πραγματικά στοιχεία από τον Φρανσουά Βιγιόν τον εξηκοστό δεύτερο: ο Θόδωρος σπάει την διήγηση σε ένα μικρό κείμενο γιά να χωρέσει αυτή η επίδειξη συγγραφικής αυταρέσκειας. Η συνταγή είναι απλή, παλιά και συνήθως αποδοτική γιά το μεγάλο κοινό του, που είναι βέβαια το συνάφι. Το "βάζω σε γιαλί βενετσιάνικο γκαζόζα" είναι στόχος από την συλλογή του Στην αγκαλιά του Μανδαραί και δεν είναι νηπιακό- τό΄γραψε κοτζάμ μπισμπίκης στα 30. Η αναπομπή στο τι θέλουν τάχα οι κριτικοί και τί οι ποιητές και οι συγγραφείς, αναμασά απλώς μιά ανύπαρκτη διένεξη που πάλι είναι δημοφιλής στο σινάφι. Το της όποιας τέχνης μου, έχει στόχο να προκαλέσει τον εσωτερικό βαταρισμό μα τι λές μεγάλε! διαθέτεις τέχνη, ου την τυχούσα. Απλό αυτοχάιδεμα ή και σαλιάρισμα, επειδή οι νόμοι του σιναφιού, παρά την αχρηστία τους, είναι αυστηροί.Δεν ξεκινάμε καλά...
Η άποψη του Σβόρακ, αυτόνομου ακτιβιστή: Ο Παναγιωτίδης δουλεύει σωστά τα περισσότερά του ρήματα και παρουσιάζει εμπειρία στην ενέσιμη μορφή παλαιών γλωσσικών μορφών, που λειτουργούν καθησυχαστικά. Αιτιώδης σουρεαλισμός, οι τρείς τελευταίες προτάσεις, χωρίς να δικαιολογούν απόλύτως την έκφραση μιά στο καρφί και μιά στο πέταλο, οδηγούν στο τερατωδώς αληθές συμπέρασμα ότι έχει συμβιβαστεί με την έλλειψη αναγνωστών, αφού, όπως συμβαίνει και στο Μπλογκεριστάν, τα αυτοχτυπήματα στους μετρητές, δεν μετράνε, έτσι και στο Λογοτεχνιστάν, ο έπαινος και η ανάγνωση κειμένων από αδελφές ψυχές ,ωσαύτως δεν μετράνε, αφού οδηγούν σε σέχτα και όχι σε αναγνωστική συμπεριφορά.
Η άποψη του Πετεφρή,ορκισμένου καναβατσικού και ιωτακιστή : Ηθελε μάλλον να μας πεί ακόμη κι άν με βρίσκετε ρηχό και αδιάβαστο, θαυμάστε πώς γνέθω και πόσο υποψιασμένος είμαι. Υποψιάζομαι ότι ο μόνος τρόπος γραφής που τον καλύπτει, επειδή πιστεύει ότι τον ξέρει, είναι ο λεγόμενος (από το 1850 έως το 1950 περίπου) ο ποιητικός. Δεν είναι πράγματι δύσκολος: μικρές μεταβολές στο τρέχον λεξιλόγιο και ενίοτε στην σύνταξη, δημιουργούν μιά ατμόσφαιρα, συνήθως ενοχλητικά ακατάληπτη,αλλα υπέρ των αναγνωστών με υψηλό βαθμό αυτοαναφορικότητας, που ψάχνουν τσιτάτα τα οποία αργότερα θεωρούν δικά τους.
Η γνώμη του Π.Θ : εύκολο κείμενο, με ερζάτζ υλικά, με λελογισμένη αβανταδόρικη πρόθεση. Διαβάζεται μεν, αλλά αφήνει εντύπωση, δεν παραθέτει άποψη. Τελειώνει με στίχο του Τζόρτζ Χάρισον. Κόβω το χέρι μου ότι το έγραψε αφού τέλειωσε ολόκληρο το κείμενο και άρχισε να το μπαζώνει με σχόλια, απο ανασφάλεια. Να συνεχίσει, αλλά άς προηγηθεί κοινωνική εργασία σε νοσοκομείο.

11 σχόλια:

angeliki marinou είπε...

"Η αναπομπή στο τι θέλουν τάχα οι κριτικοί και τί οι ποιητές και οι συγγραφείς, αναμασά απλώς μιά ανύπαρκτη διένεξη που πάλι είναι δημοφιλής στο σινάφι".

"οι τρείς τελευταίες προτάσεις, χωρίς να δικαιολογούν απόλύτως την έκφραση μιά στο καρφί και μιά στο πέταλο, οδηγούν στο τερατωδώς αληθές συμπέρασμα ότι έχει συμβιβαστεί με την έλλειψη αναγνωστών, αφού, όπως συμβαίνει και στο Μπλογκεριστάν, τα αυτοχτυπήματα στους μετρητές, δεν μετράνε, έτσι και στο Λογοτεχνιστάν, ο έπαινος και η ανάγνωση κειμένων από αδελφές ψυχές ,ωσαύτως δεν μετράνε, αφού οδηγούν σε σέχτα και όχι σε αναγνωστική συμπεριφορά."

Προς το παρόν κρατώ αυτά τα δύο αποσπάσματα για προβληματισμό, ειδικά το δεύτερο.

Καταπέλτης είσασταν πάντως. Και να φανταστείτε ότι όντως είχα εντυπωσιαστεί απ΄το κείμενο αυτό.

Lex_Luthor06 είπε...

Προσπαθω να διακρίνω ποιος ήταν ο πιο φαρμακερός από τους τέσσερις και δεν μπορώ.

ΠΕΤΕΦΡΗΣ είπε...

@lex, o πέμπτος ήταν ο φαρμακερός, αλλά τον λογόκρινα γιά να μη μου χαλάσει τη μόστρα..

@ renton, καλώς ετυπωσιαστήκατε, γι΄αυτό εξάλλου το έγραψα. Βγάζοντας τα τζίτζιλα ενός κειμένου δεν πειράζει να το αγαπάμε..

angeliki marinou είπε...

Δεν ξεμπερδέψατε τόσο εύκολα Πετεφρή. Αλλά χρειάζομαι έναν καλό ύπνο για ανάκτηση δυνάμεων.

Αύριο θα λογοδοτήσετε εκτενώς.

angeliki marinou είπε...

Καταρχή, η κριτική, τώρα που την ξαναδιάβασα, μου φαίνεται πιο άδικη απ΄ότι μου φάνηκε την πρώτη φορά, διότι δεν είναι ανάγκη να είσαι σοβαροφανής και ευκρινής για να κάνεις δήλωση, μπορείς και να κάνεις δήλωση κάνοντας εντύπωση! Εμένα τουλάχιστον το κειμενο μου έκανε τη δήλωση ότι "γράφω ό,τι θέλω, με το ύφος και στυλ που θέλω, γιατί παραμένω αναγνώστης και θέλω να μπορώ να διαβάζω αυτά που γράφω". (δεν είναι αυτονόητο ότι οι περισσότεροι συγγραφείς είναι και σε θέση να διαβάζουν αυτά που γράφουν, ή - πιο απλά - να γράφουν αυτό που θα ήθελαν να διαβάσουν). Ετσι το καταλαβα εγώ.

Τώρα αυτό που μου έκανε "κάπως": Στην...Κορινθιακή νουβέλα στον πρόλογο γράφετε "Εχει στόχο (το βιβλίο) να μην το καταλάβετε αν το διαβάσετε λέξη προς λέξη. Εχει στόχο να το καταπιείτε και να βρίσκετε στοιχεία του αργότερα μέσα στον έλλογό σας βίο". Ωραία αυτά. Και κατατοπιστικά για τους αδαείς (σαν εμένα) που θ' αναρωτηθούν ενδεχομένως "Τι 'ν τούτο".

Επίσης όλο το απόσπασμα που αναφέρετε εδώ, όπου υπογραμμίζετε την ιδιομορφία σας ένεκα της μείξης ετερόκλιτων στοιχείων, και κάνετε τη δήλωση "εφόσον κι εγώ παραμένω αναγνώστης, γράφω ότι θα ήθελα να διαβάσω", πράγμα που μου κάνει πολύ προσηνές και γνήσιο.

Χμ.

Κι έρχεστε στην αυτοκριτική σας να μας πείτε ότι όλα αυτά τελικά αποδίδουν στο μεγάλο σας κοινό που είναι το ΣΥΝΑΦΙ.

Αναρωτιέμαι πώς προέκυψε αυτό. Στην πορεία των χρόνων ή από την αρχή γράφατε για τον κύκλο σας; Πιο πάνω εξυμνείτε την ιδιοφωνία. Και ξαφνικά συμπεραίνουμε ότι ο τρόπος γραφής αυτός ήταν τελικά "σεχτικός". Κι αν αναγνωρίζετε ότι είναι σεχτικός, γιατί εξακολουθείτε να έχετε αυτό το στυλ; Εχετε συνηθίσει στη σέχτα ή απλά γράφετε έτσι και δεν μπορείτε να κάνετε αλλιώς; Η γιατί, παρόλαυτά, εσάς σας αρέσει το στυλ σας;

ΠΕΤΕΦΡΗΣ είπε...

Δεχθήκατε, φιλόξενος Ραινδόνα,πρίν κρεμαστούν οι παίδες εν καμίνω, την πρότασή μου να προηγηθεί μικρή νύξη του τι τους περιμένει και από ποιό καλαμάρι. Διάλεξα λοιπόν από τα δικά μου κείμενα, ένα που θεωρώ πολύ καλό και επέτρεψα στους ρεμβούς, δυσώδεις και σμερδαλέους συγκατοικους του σαρκίου, να ποιήσουν κριτικές παρατηρήσεις.Γιά να μάθουν οι επισκέπτες του κελλιού ότι το ύφος σπανίως εκκρούεται με το ύφος, σε αντίθεση με τους πασσάλους, και ότι με τά ίδια υλικά (και δόσεις) κατασκευάζονται ο κριτικός, ο ποιητής, ο συγγραφέας, ο εισηγητής. Γιά να μη φοβηθούν αναιτίως, ώστε να έχουν ανοιχτή την συνείδηση γιά τον μεγάλο Τρόμο και Βρυγμό οδόντων που τους περιμένει.Όχι βέβαια από το critical error, αλλά από το cosmo's factory.
Θα μπορούσα να κάνω την ίδια "αδικία" σε ξένα κείμενα. Δεν βρίσκω τον λόγο.

angeliki marinou είπε...

Και την παγίδα αποφύγατε και βγάλατε και δίδαγμα.

Βρε μπράβο.

Μαύρος Γάτος είπε...

Ω Πέτε-fresh, ξεβρακώνσ' ηρωϊκά το σνάφ'σ, κι σκιάζουμι μην πέσ' κι σι πλακώσ'...

Μα τί λέου; Καθαρός Πιτιφρίς αστραπές δε φουβάτ'

ΠΕΤΕΦΡΗΣ είπε...

Γατελούζ, μι έκρουσις μνιάν ιβέσθιτι χουρδή! βρουμερός πιτεφρής, την μπανιέρα φουβάτι....

Μαύρος Γάτος είπε...

Σι καταλαβένου, κι ιγώ σαν Γάτος, το νιαρό.... Μπρρρρρρ...

Γιώργος Μίχος είπε...

Ο Πετεφρής καταθέτει ένα είδος κειμένου που θα έλεγα: αστικός Πεντζίκης.Με την έννοια ότι ο Πεντζίκης εκφραζόταν πιο "δημοτικά".Δεν μπορώ να το αποδείξω αλλά είναι μιά "αίσθηση" περισσότερο. Και ας το δηλώσω εδώ: έχω φοιτήσει και στην ποίηση και στο πεζό του Πετεφρή,ως προς το ήθος της οργής τον βρίσκω πάντα στις αναφορές μου. ( Αυτά είναι ομολογημένα και στον ίδιο, δεν θέλω γελοιότητες περί λιβανισμάτων. Έτυχε να γουστάρω τη γραφή του, χωρίς μέχρι στιγμής να έχουμε ανταλλάξει δια ζώσης μια κουβέντα. Διότι και έγώ και εκείνος ως πρόσωπα έχουμε την καθημερινή ζωή μας...Γι αυτό είναι προκλητική η σύμπλευσή μας εδώ)