Ανάλεκτα

Όταν με ρωτούν αν ξέρω κάποιον συνήθως γίνεται περεξήγηση. Εγώ εννοώ το έργο του ενώ με ρωτούν αν ξέρω τον ίδιο. Ελάχιστες φορές δεν απογοητεύτηκα από προσωπική γνωριμία με λογοτέχνη που αγαπούσα. Σ' αυτό υπεισέρχεται και ένα προσωπικό μου στοιχείο. Είμαι πατροκτόνος. Και δύσκολα γίνεται να βρεις λογοτέχνη να πολιτεύεται στο ύψος του έργο του. Ή λίγο πιο πάνω θα είναι ή πιο κάτω. Για να συγχρωτίζεσαι ομοτέχνους πρέπει να έχεις το χάρισμα της κοσμικότητας. Δεν το έχω. Το μόνο που θα μπορούσα να συμβουλέψω είναι ένα ανέκδοτο, όπου ο Τόμας Μαν πήγε να επισκεφθεί κάνοντας πολλά χιλιόμετρα τον Χέρμαν Έσσε, βρήκε μιά επιγραφή όπου ο δεύτερος επικαλούνταν την ανάγκη της περισυλλογής του και δεν τον επισκέφτηκε. Καταλαβαίνω ότι εδώ πέφτω στην αρρώστια της εποχής. Αυτή η αίσθηση ότι οι επώνυμοι κάνουν παρέα επωνύμους, ζουν σε ένα κόσμο πληρότητας, ή το προσποιούνται, από τον οποίο είμαστε αποκλεισμένοι. Το γεγονός αυτό έχει κιόλας σωπάσει πολλούς... Αν αλλάξεις τις συνθήκες τις ζωής σου απότομα στην τέχνη το πληρώνεις. Καμιά φορά και τελειωτικά. Κάποτε οι λογοτέχνες άφηναν το έργο κι έκαναν ένα βήμα πίσω. Σήμερα κάνουν δυό βήματα μπροστά. Και αυτό έχει επιβληθεί ως κοινόν ήθος. Τις βλαβερές του συνέπειες τις βλέπουμε σε ολόκληρη γενιά. Γράφω απευθυνόμενος σε ένα νεφέλωμα, ποτέ σε συγκεκριμένο αναγνώστη, ακόμα κι αν του το αφιερώνω, και θέλω να με αγαπούν, όχι να γίνω διάσημος. Και γνωρίζω εξαρχής ότι κανείς, ούτε και το ινδαλμά μου, δεν απαλλάσεται από το σκληρό πυρήνα της καθημερινότητας. Αυτό με οδηγεί στο να φτάνω αργά στις προσωπικές γνωριμίες, να μην πιστεύω τις φαντασιώσεις μου για τη ζωή του ινδάλματός μου ως πραγματικές. Το δικαίωμά μου, δεν είναι η μετατροπή της ζωής μου σε συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους, αυτό είναι ένα ηδονοβλεπτικό ιδανικό που ταιριάζει σε δημοσιογράφο, όχι σε λογοτέχνη. Το διακαίωμά μου το ψηλαφώ κάποτε σε μοναξιά που αναγνώστες μου ποτέ δεν θα γνωρίσουν, όταν ξαφνικά κάτι περνάει και είναι ο Διονύσιος Σολωμός, θέλω να πω αυτό που γράφω μου επιστρέφει την αίσθηση ότι ξεπερνάει τη ζωή μου και αυτό θα πρέπει να μου είναι αρκετό.

Τα γράφω όλα αυτά γιατί πρίν φτάσεις στη γραφή κάποιες φορές προηγείται μια κάθαρση των προθέσεων. Και αυτή η κάθαρση δεν είναι το χλιμίντρισμα των μέσα αλόγων που θέλουν αγορά, αλλά μιά φιλοδοξία που μέλλει να τελειώσει σαν προσευχή. Σε λευκοφορία καταλήγει ακόμα και η οργή που πολλές φορές βοηθάει τη γραφή εκεί που δεν υπάρχει η έμπνευση. Το μεγαλύτερο μέρος της προσωπικής απόλαυσης το βρίσκω έσω να πολιορκείται από την ανθρώπινη ματαιοδοξία, στην οποία ο καθένας μπορεί να κλείνει το μάτι.

Είναι ρίσκο η γραφή, όχι γιατί πρέπει να πετάς το ψάρι και να τρως το ψαροκκόκαλο που έλεγε κάπου ο Ελύτης, αλλά γιατί απαιτεί ολική δέσμευση χωρίς εγγυήσεις. Είναι ένα είδος αντιωφελιμισμού και ανικαπιταλισμού. Θέλει ήθος συνειδητά χρεοκωπημένου τραπεζίτη.

Κι εγώ στην αρχή έτσι νόμιζα. Γράφεις κερδίζεις την αποδοχή και όλα πάνε πρίμα, σχεδόν συλλογή λινκ μπλογκ, μετά κατάλαβα που είχα μπλέξει...

Παλιά οι μπουζουκτσήδες όταν κανένα παλικαράκι έδειχνε πόθο για το όργανο του έδειχναν το μπουζούκι και του έλεγαν: Το βλέπεις αυτό; Μπορεί να καταστρέψει τη ζωή σου.

Γι αυτό το άσπρο χαρτί σκληρός καθρέφτης, μιλά με τη φωνή σου, όχι εκείνη που σ' αρέσει, δεν είναι για καζάντι. Το έχω ξαναπεί. Όποιος θέλει καζάντι να κάνει διαδακτορικό. 'Η να γραφτεί σε κόμμα. Κι όχι μόνο γιατί το κερατένιο επάγγελμα του λογοτέχνη σου ζητάει να έχεις όλη την ώρα μυαλό, αλλά γιατί δεν μπορείς να υπερβείς τη δωρεά που σου δόθηκε. Και αυτό σε αναγκάζει σε μιά δυσκολία αποδοχής που μπορεί να διαρκέσει μιά ζωή. Αυτό που θα έλεγα το συνδρομο Σαλιέρι, δηλαδή μεγαλύτερη εξουσία στη δημοσιότητα και μικρότερη δύναμη στη γραφή, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό που στα χρόνια μας έχει φτάσει σε ένα μέγιστο. Γι αυτό και όλοι ψιθυρίζουν ότι ο χρόνος ωριμάζει ανακατατάξεις ανατρεπτικές...

Αυτά, περιμένοντας το θαρραλέο να κάνει το κρίσιμο λάθος...